Հուշ-ցերեկույթ՝ նվիրված ՍՊԱՐՏԱԿ ԲԱԿՈՒՆՑԻ ծննդյան 60-ամյակին (ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ)

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ / Ձեռքերուդ Դալար Կայէն

Հաւանաբար այս յօդուածս կրօնական դիտանկիւնէ հակասական ու ժխտական տպաւորութիւն ձգէ` մանաւանդ հոգեւորական ընթերցողներու մօտ, սակայն վստահ եմ թէ մարդկային դիտանկիւնէ նայուած այդ մէկը դրական ազդեցութիւն պիտի ունենայ:

Աստուածաշնչական ընթերցումներու լոյսին տակ վստահաբար կարդացողները Աստուածաշունչի առաջին գլուխներէն կարդացած են Աստուծոյ այն խօսքը որ կ'ըսէ. <<Զի հող էիր եւ ի հող դարձցիս>>(որովհետեւ հող էիր եւ հող պիտի դառնաս): Երբ Կայէնի ձեռքով Աբէլ սպաննուեցաւ, Աստուած տուաւ այդ պատիժը: Այլ խօսքով այդ դրուագով, ուր Աստուած մարդուն համար սահմանեց մահը եւ յաւիտենական ապրելու շնորհը փոխարինւեցաւ դարձեալ հող դառնալու դառն, սակայն իսկութեան մէջ քաղցր իրողութեան հետ:

Աստուածաշունչին կողմէ մարդուն որպէս պատիժ տրուած <<հող էիր հող դառնաս>> մահանալու <<դառնաճաշակ>> կարծուած պարագան, իրականութեան մէջ մարդկութեան տրուած մեծագոյն նուէրներէն մէկն է: Նուէր, որ համազօր է մարդուն տրուած ապրելու շնորհքին:

ԱԼԲԵՐՏ ԻՍԱՋԱՆՅԱՆ / Շողա, ներշնչման տաք առավոտ...

Անուրախ կյանքիս կրակն անկեզ
Թաղած հատակում անցնող օրվա.
Անհայտ, անանուն մի խնդությամբ
Ես հոգնած աչքս հառում եմ քեզ:

Անծայր ցավերով այսքան ցավոտ,
Ես ուրիշ ծիծաղ-ծաղիկ չունեմ,
Տրտմության միջից անցնող օրվա
Շողա, ներշնչման տաք առավոտ...


Եվ ճամփորդի պես երկար ճամփի
Իմ մեն-մենության սարսափն առած,
Հեռու աստղերի փոշին վրաս՝
Վերջապես տար ինձ ուրախ ափի: -

Եվ տառապանքը հույսի բեկող
Լույսիդ հանդիպման այսքան նսեմ՝
Տու՛ր ինձ, արդա՜ր իմ,
Իմ մեծ ծիծաղի ձայնը խորունկ

Իմ մե՜ծ կարոտի աստղից եկող...

ՍԻՄՈՆ ՍԻՄՈՆՅԱՆ / Ծափիդ ու ապտակիդ համար

Յարգան՛ք քեզ, հայ ժողովուրդ - ո՛չ այն յարգանքը, որ ուղղւած է քու նահատակութեանդ՝ Հայ Վշտի Երգիչին՝ Ա.Ահարոնեանի բառերով՝ <<Նահատակ ժողովուրդ>>, - այլ յարգա՛նք՝ քու զոյգ ձեռքերուն ափերուն:

Դուն քու մէկ ափովդ ապտակ կը զարնես, երկու ափերովդ՝ ծափ: 

Ապտակ զարնես մէկ ափովդ, թէ ծափ՝ երկու ափերով յարգա՛նք քեզ, հայ ժողովուրդ, ես քու ծափդ ու ապտակդ կ'ընդունիմ նո՛յն սիրով, հաւասար չափով: 

Ես քու զաւակդ եմ հարազատ՝ ինծի ապտակ զարնես թէ ծափ, վասնզի ափսո՜ս, շա՜տ ափսո՜ս, նոյնն են քու ծափդ ու ապտակդ: 

Երեսուն տարի, մինչեւ երէկ, ինծի ապտակ զարկիր մէկ ափովդ, երբ ես Ղարաբաղ ու Նախիջեւան պահանջեցի, Արեւմտեան Հայաստան, Վան ու Մուշ պահանջեցի, իսկ հիմա երկու ափերովդ ծափ կը զարկես երբ ես զանոնք չեմ պահանջեր, եւ կ'աղօթեմ առ Տէր, որ առ այժմ եղածը պահէ: 

Ապտակէդ, ես վրջեցի իմ հօրս ձիուն պէս, իսկ հիմա կուց-կուց արիւն կու լամ, երբ ծափ կը զարնես ինծի, այնքա՜ն ուժգին ու բուռն: 

Ծափդ ու ապտակդ երանի՜ թէ տարբեր, շա՛տ տարբեր ըլլային: 

Բայց դարձեալ, միշտ ու յաւիտեանս յաւիտենից, յարգա՛նք քեզ, հայ ժողովուրդ:

ԳՈՒՐԳԵՆ ՄԱՀԱՐԻ / Հարցազրույց այն աշխարհում (երգիծանք)

Սովորաբար, ինչպես գիտենք, մարդը մի անգամ է ծնվում և մի անգամ էլ մեռնում:

Բայց ահա երազում ... այս քանի անգամ է, որ մեռնում եմ...

Եվ այսպես, անցյալ օրը ես մեռա:

Այս անգամ ադրաշխարհի սահմանագլխում ինձ հանդիպեցին տեղական թղթակիցները: Հանկարծակիի եկա.

-Ներեցեք, դուք...

-Մենք հրեշտակապետական, առաքելական աստիճաներ ունենք,- պատասխանեց նրանցից մեկը,-բայց զբաղվում ենք լրագրությամբ, ասացեք, խնդրեմ, ինչպե՞ս եք ձեզ զգում, ինչպե՞ս մեռաք...

Ես. - Բարեհաջող: Շնորհակալություն իմ բժիշկներին:

Թղթակից. - <<Երկիր-Անդրաշխարհ>> երթուղին ինչպե՞ս գտաք:

Ես. - Սքանչելի: Միայն մի թերություն ունի՝ շարժումը միակողմանի է: Ետ գնալ չի կարելի:

Թղթակից (Համլետավարի). - Ո՛չ, ո՛չ, այստեղից չի վերադարձել դեռ ոչ մի ճամփորդ... Բայց դրա փոխարեն շատ են մեզ մոտ այնպիսինները, որոնք չնայած այստեղ են գրանցված, բայց փաստորեն ապրում են երկրի վրա: Եթե չեմ սխալվում, նրանք կոչվում են անմահներ: Վերցրեք թեկուզ Կոմիտասին, Թումանյանին, նրանք ավելի երկրի վրա են ապրում, քան... (հեգնանքով) անմահնե՜ր... ինչպե՜ս չէ, եթե մարդը մահացավ՝ ուրեմն մահացավ, էլ <<անմա՞հս>> որն է...

Ես. - Այո, բայց նրանց գործերը...

ՄԱՐԻՈ ԲԵՆԵԴԵՏՏԻ / Մարդիկ, որոնք ինձ դուր են գալիս

Ինձ դուր են գալիս մարդիկ, որոնք բաբախում են, որոնց հարկ չկա մղել ինչ-որ բանի, որոնց պետք չէ ասել, որ ինչ-որ բան անեն, որովհետև գիտեն, թե ինչ է պետք անել և հենց այդպես էլ անում են:

Մարդիկ, որոնք «մշակում են» են իրենց երազանքները, այնքան, մինչև որ այդ երազանքները տիրանում են իրենց իսկ իրականությանը: Ինձ դուր են գալիս մարդիկ, որոնք ունակ են իրենց քայլերով իրենց վրա վերցնել հանգամանքները, մարդիկ, որոնք վտանգում են իրականն ու անիրականը երազի հետևից գնալու համար, որոնք իրենց թույլ են տալիս փախչել խելամիտ խորհուրդներից՝ լուծումները թողնելով Աստծո ձեռքերում:

Ինձ դուր են գալիս մարդիկ, որոնք արդար են իրենց շրջապատող մարդկանց ու իրենք իրենց հետ, մարդիկ, որոնք շնորհակալություն են հայտնում նոր օրվան, իրենց կյանքում գոյություն ունեցող լավին, որոնք ամեն ժամն ապրում են լավ տրամադրությամբ՝ տալով իրենցից ամենալավը, որոնք շնորհակալ են ողջ լինելու համար, որ կարող են ժպիտներ նվիրել, ձեռք մեկնել և բարեհոգաբար օգնել՝ փոխարենը ոչինչ չպահանջելով:

ՎԱՀՐԱՄ ԱԼԱԶԱՆ / Աղասի Խանջյանի հուղարկավորությունը

Հուլիսի 11-ին Խանջյանի դիակը Թիֆլիսից Երեւան բերին։ Երեւանի կայարանում մեծ բազմություն էր հավաքվել։ Կայարանից մինչեւ քաղաք տանող ճանապարհը փակված էր միլիցիոներների խիտ շղթայով (Խանջյանի դիակին դիմավորել պաշտոնապես թույլատրված էր միայն Կենտկոմի եւ Կենտգործկոմի անդամներին)։ Որպես Կենտգործկոմի անդամ, ես կայարան գնացի։ Երբ Խանջյանին բերող վագոնը մոտեցավ կառամատույցին, Խանջյանի զինակիցներն ու մոտիկ մարդիկ մտան վագոն եւ ուսամբարձ դագաղը դուրս բերին վագոնից։ Խիստ սրտաճմլիկ էր դագաղի կափարիչին տեսնել Խանջյանի անբաժան գլխարկ-կեպին։ Կայարանից մինչեւ Խանջյանի առանձնատունը, որ գտնվում էր Հրազդանի ձախ ափին, դագաղը տարվում էր ուսերի վրա։