ՍԵՐՈ ԽԱՆԶԱԴՅԱՆԻ ՏՈՒՆ-ԹԱՆԳԱՐԱՆԸ ԳՐՈՂԻ 100-ԱՄՅԱԿԻ ՇԵՄԻՆ... ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է ԳՈՐԾԵԼ / Ֆոտոշարք, տեսանյութ

2015-ին լրանում է հայ նշանավոր արձակագիր Սերո Խանզադյանի ծննդյան 100-ամյա հոբելյանը, որ, անառարկելիորեն, պետք է նշվի պետական պատշաճ մակարդակով: Գրողի՝ աղմկահարույց <<ոդիսական>> ունեցող գորիսյան առանձնատունը Սյունիքի մարզպետ Ս.Խաչատրյանի շնորհիվ մի քանի տարի է արդեն, ինչ պետության սեփականությունն է և կոչված է պահպանելու գրողի մասունքները: Գորիսի հյուսիս-արևմտյան հատվածի բարձրադիր, գեղատեսիլ լանջերից մեկին ծվարած ինքնատիպ շինությունը, չնայած մուտքին փակցված ցուցանակի ծանուցագրին, քիչ է նման կամ գրեթե նման չէ թանգարանի: Ամեն մի թանգարան, անկախ կառուցվածքից, մարդու կերտած մնայուն արժեքների գիտականորեն համակարգված հավաքածու է, որ ունի գիտական ու ճանաչողական բացառիկ նշանակություն:

Խանզադյանի տուն-թանգարանը նրա 100-ամյակի շեմին էլ շարունակում է մնալ կիսավեր, դատարկ ու անբերակարգ վիճակում: Այն, ըստ էության, <<գործող>> (և ներգործող) թանգարան չէ, չնայած պատկանում է քաղաքապետարանին՝ որպես մշակութային կառույց: Թանգարանում չկան ցուցասրահներ, բաժիններ և ամենակարևորը՝ ցուցանմուշներ՝ գրքեր, ձեռագրեր, իրեր և այլն: Կառույցն ամբողջովին ենթակա է հիմնանորոգման, շրջակայքի բարեկարգման: Չկան թանգարանի պահանջներին համապատասխանող շենքային հարմարություններ, անհրաժեշտ կահույք, օժանդակ միջոցներ, որոնցով հնարավոր լիներ ցուցասրահների գործարկումը: 

Թանգարանում գրողին պատկանող իրեր գրեթե չկան: Պահպանվում են միայն մի քանի լուսանկարներ, արձակագրի գրասեղանը, խաչված Քրիստոս պատկերող արձանիկի մի բեկոր: Գրապահարանում տեղ են գտել մի քանի գրքեր, որոնք պատկանում են թանգարանի աշխատակից Արմանուշ Բակունցին: 

Թանգարանի ստեղծումը չափազանց բարդ, դժվարին, տքնաջան աշխատանք պա­հանջող գործ է, սակայն պատվաբեր, քանզի թանգարանային նյութերը պատմական անցյալի խոսուն վկաներ են, հավերժ մնայուն մշակութային արժեքներ, որոնք անհրաժեշտ է սրբորեն փոխանցել ապագա սերունդներին: 

Երկու տարի առաջ թանգարանի հարցը քննարկվել է ՀՀ Մշակույթի նախարարությունում: ՀՀ Սոցներդրումների հիմնադրամի կողմից իրականացվող ֆինանսավորման ծրագրով թանգարանում 2013 թվականից պետք է սկսվեին վերանորոգման աշխատանքներ, սակայն… գործը դեռ ընթացք չի ստացել, իսկ առջևում … գրողի 100-ամյակն է: Հուսանք, որ կարճ ժամանակամիջոցում ՀՀ Մշակույթի նախարարությունը, ինչպես նաև տեղական ու մարզային իշխանությունները քայլեր կձեռնարկեն՝ ավարտին հասցնելու հրատապ լուծում պահանջող խնդիրը, և թանգարանը, ի վերջո, կունենա կենսագոյության նոր ու արժանավայել կարգավիճակ: Հավատանք, որ որդու տանը պահվող գրողի անձնական իրերը, ձեռագրերը, լուսանկարները, ի վերջո, կհանձնվեն թանգարանին, սակայն մինչ երանելին իրականություն դառնա, անհրաժեշ է գործել, նվիրյալների ջանքերով համալրել թանգարանը խանզադյանական մասունքներով…

<<Միրհավ>> գրական ակումբը մարզի բնակչությանը, գրողի հարազատներին խնդրում, առաջարկում, կոչ է անում ԹԱՆԳԱՐԱՆԻՆ ՆՎԻՐԱԲԵՐԵԼ թանգարանային արժեք ներկայացնող նյութեր՝ հին իրեր, առարկաներ, և ամենակարևորը՝ շատ-շատերի գրադարակներում սրբորեն պահպանվող գրողի մասունքները՝ լուսանկարներ, գրքեր, ձեռագրեր, ընծայագրեր, ձայներիզներ և այլն: Հանգամանքների բերումով Խանզադյանի տանը ապրել են տարբեր մարդիկ, որոնք հավանաբար կունենան Խանզադյաններին պատկանող ինչ-ինչ իրեր, կամ էլ տեղեկություններ կունենան, թե ո՞ր հասցեներում կարող ենք դրանք գտնել: 

Նվիրատվության ծրագրի կյանքի կոչմամբ կորստից կփրկվեն ու հավերժ կպահպանվեն գրողի անվանն ու գործին առնչվող թանկարժեք մասունքները...

Նվիրատվության մեկնարկը կտրվի սույն թվականի դեկտեմբերի 3-ին՝ գրողի ծննդյան 99-րդ տարեդարձի օրը, տուն-թանգարանում կազմակերպվելիք գրական հանդիպման ժամանակ, և կշարունակվի ամբողջ 2015- ընթացքում, որը կհայտարարվի խանզադյանական: 

Բոլոր նախադրյալները կան, որ Սերո Խանզադյանի <<մենավոր>> ու <<տարաբախտ-բախտավոր>> տունը դառնա եզակի ու օրինակելի մշակութային կառույց և արժանապատիվ ձևով ժամանակին ու պատմությանը ներկայացնի ՍԵՐՈ ԽԱՆԶԱԴՅԱՆ անուն, ազգանունը...

Թ.ՄԱՐՈՒԹՅԱՆ