ԲԱՑԱՌԻԿ ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ / Հանդիպում Ալբերտ Իսաջանյանի հետ Ակսել Բակունցի տուն-թանգարանի այգում

ՖԵԼԻՔՍ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆ / Տիգրան Գրիգորյանի բանաստեղծական աշխարհում

Ինձ հառաչել չթողին,

Էլ ուր մնաց շառաչել...

Համո Սահյան

...Ինչ էլ որ լինի՝

Չհիվանդանալ իմ դարի ախտով.

Նույնիսկ՝ մահանալ,

Բայց քաղաքակիրթ խաբկանք չդառնալ:

<<Ապխտածություն>>

Այսպես, քաղաքակիրթ խաբկանքների, ասել է թե՝ կեղծը, անբնականն ու ճշմարտամերժը քաղաքակրթության քողով ծածկելու սարսափազդու, ապխտած ախտի հետ պայքարն սկսված է, և մարտադաշտը Տիգրան Գրիգորյանի բանաստեղծական աշխարհն է՝ <<Անմահության համանվագ>> վերնագրով:

<<Ես չեմ մտնում նրա ստեղծագործական աշխարհի մեջ, – գրում է Տիգրան Գրիգորյանի <<Հավիտենության ճանապարհին>> առաջին ժողովածուի առաջաբանի հեղինակ Կիմ Աղաբեկյանը, – ես պարզապես գրում եմ այդ աշխարհի մասին, – շարունակում է նա՝ վկայելով, որ <<նրա յուրաքանչյուր գործ ապրված տառապանք է՝ բյուրեղացած իբրև բանաստեղծական գեղեցկություն>>: Իհարկե, չեմ ասի, թե գրականագետը խուսափել է մտնել նույն այդ տառապանքի ծովը, ուր կյանքի ամեհի, երբեմն՝ լպրծուն ալիքների հետ իր պայքարն է մղում բանաստեղծը: Պարզապես այդ ծովն այնքան խորն է, որտեղ մտնողը պետք է զինվի կամքի ու համբերատարության, ընդվզումի ու պայքարի նույն ոգով՝ քաջ գիտակցելով, որ Տիգրանի գրքում ներկայացված ստեղծագործությունները շատ ընդգրկուն ասելիք ունեն և արժանի են շատ մեծ ու լուրջ ուշադրության, քան մուտքի ու ողջերթի խոսքը կարող է լինել, քան տողերիս հեղինակի զգացմունքային տպավորություններն ու նրանցից ծնված կամ վերածնված սերն առ պոետ ու պոետականություն:

ՏԻԳՐԱՆ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ / Անմահության համանվագ

Լույս է տեսել մերօրյա մեծատաղանդ բանաստեղծ Տիգրան Գրիգորյանի նոր ժողովածուն՝ <<Անմահության համանվագ>>(Ե., <<Զանգակ>>, 2015, 324 էջ) խորագրով: 

Գիրքը բացվում է արձակագիր, գրականագետ Ֆելիքս Բախչինյանի առաջաբան-հոդվածով՝ <<Տիգրան Գրիգորյանի բանաստեղծական աշխարհում>>, ինչպես նաև բ.գ.դ., պրոֆեսոր Կիմ Աղաբեկյանի՝ <<Անմահության համանվագ>> պոեմի մասին գրված սրտառուչ խոսքով: 

Ժողովածուն ընդգրկում է բանաստեղծություններ՝ ամփոփված <<Ճեպընթաց էսքիզներ>>, <<Ինչպես գտա ինձ>>, <<Հավատասպանության արդյունքում>>, <<Դատապարտված անմահություն>> բաժիններում, պոեմներ, մշակումներ, թարգմանություններ, արձակ պատումներ, անդրադարձներ, դիմանկարներ, ինչպես նաև հեղինակի մասին կարծիքներ, որոնք զետեղված են <<Գնահատանքներ>> բաժնում:

Ստորև ներկայացնում ենք բանաստեղծությունների ընտրանի: 

Առաջիկայում կհրապարակենք նաև այլ գործեր՝ արձակ պատումներ ու կարծիքներ հեղինակի մասին: 

ԼԱՎ Է ՈՒՇ, ՔԱՆ ԵՐԲԵՔ

Ես, անցյալս
Իբրև երազ ընդունելով,
Ապագայիս անուրջներում
Շա՜տ ճախրեցի...
Մինչև հոգնած՝
Վանդակն ընկած թռչունի պես,
Ճշմարտություն որոճացող
Իմ առօրյա-ցանցի ու՛ժը
Չընկալեցի...

ԱԿՍԵԼ ԲԱԿՈՒՆՑ / Մի անհայտ մարդու անհրաժեշտ կենսագրության փորձ

1915 թվականի հուլիսի 26-ին Շուշիի <<Փայլակ>> թերթում Թեզ գնացող ստորագրությամբ տպագրվում է Բակունցի <<Մաթվեյ Մաթվեիչը...>> ֆելիետոնը Գորիսի քաղաքագլխի և գավառական վարչության դեմ: Քաղաքագլուխ Մատթեոս Տեր-Գրիգորյանի կարգադրությամբ Բակունցը բանտարկվում է: 34-րդ օրը նրան ազատում են կալանավայրից՝ պայմանով, որ ուսուցչության մեկնի հեռավոր Լոր գյուղը։ 1915-1916 թթ. նա դասավանդում է Լորի դպրոցում։ Այդ օրերի տպավորությունների ծնունդ է «Խոնարհ աղջիկը» չքնաղ պատմվածքը։

Ստորև ներկայացնում ենք Բակունցի հայտնի ֆելիետոնը: 

«Իմ ստեղծագործություններում տվել եմ մեր ժողովրդի ապրելու, գոյատևելու համառ կամքը, ձգտումը...» / ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ ՍԵՐՈ ԽԱՆԶԱԴՅԱՆԻ ՀԵՏ

Ձեզ ենք ներկայացնում Թևոս Պետրոսյանի հարցազրույցը հայ մեծահամբավ արձակագիր Սերո Խանզադյանի հետ, որը տեղի է ունեցել 1985 թվականին՝ գրողի ծննդյան 70-ամյակի կապակցությամբ: Հարցազրույցը զետեղվել է Թ.Պետրոսյանի <<Սերո Խանզադյանի պատմական արձակը>>(Ե., 1986) մենագրության մեջ:

- Մեծարգո Սերո Նիկալայի, ինչպե՞ս է Ձեզ ներկայանում կյանքի հետ գրականության կապի, նրա գործնական առաքելության վերաբերյալ հարցադրումը: 

- Գործնական տեսակետից որ նայես՝ գեղարվեստական գործն էլ ընդունելի է այն դեպքում, երբ այն օգտակար է ժողովրդին: Այլապես՝ էլ ինչ գեղարվեստ: Մանավանդ մեր ժողովրդի կենսապայմանների տեսակետից: Ո՛չ ֆրանսիացին, ո՛չ անգլիացին, ո՛չ էլ, բարեբախտաբար, ռուսը երկիր կորցնելու տագնապ չեն ունեցել: Նրանց գրականությունը, մանավանդ ռուսականն ու ֆրանսիականը (որ շատ հզոր են, շատ էլ հավանում եմ), մի քիչ ուրիշ նպատակով է գրվում: Մերը միշտ էլ եղել է գոյության կռվի, գոյապայքարի գրականություն: Խոսքը, հարկավ, հարցի միայն կենսաբանական կողմին չի վերաբերում: 

- Ձեր ստեղծագործության գլխավոր ներշնչարաններից մեկը պատմությունն է: Դա, հարկավ, պայմանավորված է հենց ներկայի ու ապագայի խնդիրների լուծման համար անցյալից դասեր քաղելու անհրաժեշտությամբ: 

ՆՈՐ ԳՐՔԵՐ/ ԳԱՐԵԳԻՆ ԲԱԲԱՅԱՆ / Կարոտներս

Գարեգին Բաբայան, Կարոտներս, Գորիս, 2015, 54 էջ: 

Գարեգին Բաբայանը ծնվել է 1954 թվականին Գորիսի շրջանի Քարաշեն գյուղում, մանկավարժի ընտանիքում: 1961 թվականին ընդունվել է Քարաշենի ութամյա դպրոցը և այնուհետև ուսումը շարունակել Տեղ գյուղի Արամայիս Սարգսյանի անվան միջնակարգ դպրոցում: 1974 թվականին ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը և ավարտել 1979-ին: 1980 թվականից աշխատել է Գորիսի քաղխորհրդի գործկոմում՝ սկզբում որպես կազմբաժնի հրահանգիչ, այնուհետև՝ գործկոմին կից անչափահասների գործերի հանձնաժողովի պատասխանատու քարտուղար, իսկ 1986-ից մինչև 1989թ.՝ քաղխորհդի գործկոմի իրավաբանական բաժնի վարիչ: 1999-2000 թթ. աշխատել է ՀՀ զինվորական դատախազությունում՝ որպես Զանգեզուրի կայազորի զինվորական դատախազի օգնական: 2000-2002թթ. աշխատել է Հայագրոբանկի Գորիսի մասնաճյուղում՝ որպես իրավախորհրդատու: 

2002 թվականից ԼՂՀ և ՀՀ փաստաբանների պալատի անդամ է:
Հեղինակել է բազմաթիվ գիտական հոդվածներ: 

Անկուսակցական է: 

Ամուսնացած է, ունի մեկ որդի:

<<Կարոտներս>> ժողովածուն Գարեգին Բաբայանի գրական երախայրիքն է:
Գրքի խմբագիրը և առաջաբանի հեղինակը Արկադի Ծատուրյանն է:

ԲԱՑ ՆԱՄԱԿ ԽՆՁՈՐԵՍԿԻ ԳՅՈՒՂԱՊԵՏ ՍԵՐՅՈԺԱ ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆԻՆ

Հարգելի՛ գյուղապետ, նախ՝ շնորհակալություն Ձեզ <<Սյունյաց երկիր>> թերթի՝ Սուրեն Այվազյանի 100-ամյա հոբելյանին նվիրված հատուկ համարը հովանավորելու համար: Բարի ու մնայուն գործ է: Գովելի են բոլոր այն ջանքերը, որոնք միտված են մոռացված արձակագրի անունն ու գործը հանրայնացնելուն ու գնահատելուն: 

Թերթին Դուք հոբելյանական հարցազրույց եք տվել (<<Սյունյաց երկիր>>, 1 հոկտեմբերի, 2015թ., N 25(368), էջ 3-4): Առիթն ինքին ներկայացել է գրողի դարադարձի առթիվ արվածն ամփոփելու, անելիքները հստակեցնելու, և Դուք, որպես Խնձորեսկ համայնքի՝ հայրենանվեր համբավ ունեցող ղեկավար, անդրադառանում եք բազմաթիվ կարևոր հարցերի, որոնք տեղին ու ժամանակին չեն լուծվել և, ինչ խոսք, չեն կարող պատիվ բերել ո՛չ գրողի ծննդավայրին, ո՛չ նրա հարազատներին, ո՛չ էլ գրական ու գիտական հասարակայնությանը: Անելիքները շատ են, և հուսանք՝ Ձեր և գրական հանրության՝ փոքր-ինչ ուշացած մտահոգությունները գոնե այսուհետ կտան ցանկալի արդյունքներ, և խոսքը կփոխվի գործի: 

Երանի թե <<Սյունյաց երկիր>> թերթի հարցերին տված Ձեր խոսքառատ պատասխանները համապատասխանեին իրականությանը, և գյուղն իսկապես ունենար այն բացառիկ, հարգալից վերաբերմունքը Խնձորեսկի բոլոր ժամանակների ամենամեծ մարդու նկատմամբ, ինչը Դուք ակնարկում եք: Իսկ Ձեր հաստատումը, թե <<Խնձորեսկը … հնարավորության սահմաններում նշել և պատրաստվում է նոր միջոցառումներով նշանավորել հոբելյանը>>, առնվազն մտապատրանք է: Բազմակետը տեղին է, և շատ ավելին է ասում: 

Հավանաբար արդեն հասկացաք, թե որոնք են Ձեզ դիմելու դրդապատճառները:

ՀՐԱՅՐ ՏԱՂԼԵԱՆ / Հայրենասիրութիւնը բռնատիրութեան տակ

Աշխարհի վրայ փաստուած իրողութիւն մըն է, որ առածները, որ անցեալէն հասած են մեզի, միշտ ալ իրենց մէջ կը կրեն իրականութիւն մը: Այլ խօսքով անոնք գրուելու եւ կամ ըսելու սիրոյն գրուած խօսքեր չեն, այլ անյայտներու կողմէ մեզի փոխանցուած փիլիսոփայութիւններ են: Այդ հրաշալի փիլիսոփայական ճշմարտութիւն ընդգրկող ճշմարտութիւններէն մէկն է այն առածը որ կ'ըսէ. «Մարդ միայն կորսնցնելէ ետք կրնայ իր կորսնցուցածին արժէքը գիտնալ»: 

Հաւանաբար այդ է պատճառը, որ սովետական ժամանակաշրջանին, երբ կորսնցուցած էինք մեր հայրենիքը ունեցանք այնպիսի հրաշալի բանաստեղծներ, որոնք կրցան ժողովուրդին մէջ ներշնչել հայրենասիրութիւնն ու ազգային հայ ոգին, որոնց փաստը մինչեւ օրս որպէս մեծ բանաստեղծներ յիշուելնին է, ինչ որ է պարագան Պ.Սեւակի, Չարենցի, Շիրազի եւ ուրիշներու: 

Մարդկային կեանքի մէջ ամէն պարագայի համար եղած է այդպէս. մարդիկ գրած են սիրոյ մասին՝ երբ կորսնցուցած են իրենց սէրը, գրած են հարազատներու մասին՝ անոնց կորուստէն ետք միայն: Պ. Սեւակ եւս իր բանաստեղծութիւններէն մէկուն մէջ կը յիշէ նման գաղափար մը, ըսելով. «Մթութեան երանգներն առատ են աւելի»:

Նոյն այդ կորսնցնելու եւ զօրաւոր կարօտի զգացումն է, որ մղած է մեր գրողները գովերգելու եւ տարածելու հայրենիքի ու հայութեան հանդէպ սէրն ու նուիրումը: Անոնք գրած են այն ատեն, երբ արգիլուած էր հայրենասիրութիւն եւ ազգայնութիւն քարոզել, ու այսպիսով շատ անգամ իրենց կեանքը վտանգելով հրաբուխի պէս ժայթքած են միմիայն հայութեան եւ հայրենիքի հանդէպ սէր քարոզելով: